BÁO CÁO SỰ DỊCH CHUYỂN NGUỒN CUNG GẠCH TỪ TRUNG QUỐC SANG VIỆT NAM

Trong giai đoạn 2024–2026, thị trường gạch men khu vực Đông Nam Á đang chứng kiến sự thay đổi lớn về nguồn cung khi nhiều doanh nghiệp thương mại và nhà thầu quốc tế giảm nhập khẩu từ Trung Quốc và chuyển sang nguồn hàng từ Việt Nam. Xu hướng này không chỉ xuất phát từ yếu tố chi phí logistics mà còn liên quan đến chính sách thuế, tiêu chuẩn kỹ thuật, biến động kinh tế trong khu vực và nỗ lực nâng cấp công nghệ sản xuất của ngành gạch Việt Nam.

Bài viết này phân tích toàn diện bối cảnh, nguyên nhân, dữ liệu thị trường và dự báo xu hướng trong thời gian tới.

---

1. Bối cảnh thị trường gạch khu vực và áp lực cạnh tranh từ Trung Quốc

Trong nhiều năm, Trung Quốc giữ vị trí là quốc gia xuất khẩu gạch men số 1 thế giới, chiếm hơn 50% tổng sản lượng toàn cầu. Tuy nhiên, từ cuối năm 2023 trở đi, thị trường xuất khẩu gạch Trung Quốc bắt đầu gặp khó khăn bởi:

• Chi phí vận chuyển đường biển tăng 30–60% tùy tuyến

• Chính sách kiểm soát khí thải làm tăng chi phí sản xuất

• Các nước nhập khẩu siết tiêu chuẩn an toàn và truy xuất nguồn gốc

• Tỷ giá biến động khiến giá gạch nhập khẩu không còn ổn định

Do đó, nhiều nước trong khu vực, đặc biệt là Đông Nam Á, đang xem xét lại chiến lược nguồn cung vật liệu hoàn thiện.

---

2. Vì sao nhiều doanh nghiệp chuyển sang nhập gạch từ Việt Nam?

1) Chi phí logistics thấp hơn 20–35%

So với Trung Quốc, chi phí vận chuyển gạch từ Việt Nam sang Indonesia, Philippines, Malaysia, Thái Lan… thường thấp hơn đáng kể nhờ:

• Khoảng cách gần

• Tần suất tàu xuất khẩu cao

• Hệ thống cảng nước sâu hoạt động ổn định

Điều này khiến gạch Việt Nam trở thành lựa chọn hợp lý khi biến động logistics toàn cầu tăng mạnh.

---

2) Chất lượng gạch Việt Nam cải thiện rõ rệt

Trong ba năm gần đây, nhiều nhà máy Việt Nam đầu tư dây chuyền:

• Công nghệ nung khí

• Lò nung tiết kiệm năng lượng

• Máy in kỹ thuật số thế hệ mới

Kết quả là:

• Độ bền uốn tăng 15–20%

• Độ chính xác kích thước cải thiện từ ±0.5 mm xuống ±0.2 mm

• Gạch porcelain đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang châu Âu và Mỹ

Điều này giúp Việt Nam cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc ở phân khúc trung và cao cấp.

---

3) Chính sách thương mại ưu tiên từ nhiều thị trường

Một số quốc gia Đông Nam Á áp dụng:

• Thuế nhập khẩu ưu đãi

• Hạn chế hàng Trung Quốc để bảo vệ ngành sản xuất nội địa

• Yêu cầu chứng từ CO, CQ rõ ràng

• Quy định kỹ thuật tương thích với sản phẩm Việt Nam

Những yếu tố này thúc đẩy thương mại song phương tăng trưởng mạnh.

---

4) Tính ổn định và minh bạch về xuất xứ

Trong giai đoạn gần đây, các báo cáo cho thấy tình trạng hàng gạch Trung Quốc giả mạo xuất xứ, gây khó khăn cho kiểm soát chất lượng. Ngược lại, gạch Việt Nam:

• Có hồ sơ xuất xứ rõ ràng

• Quy trình chứng nhận tiêu chuẩn minh bạch

• Dễ dàng truy xuất từng lô hàng

Đây là yếu tố khiến nhiều doanh nghiệp quốc tế ưu tiên lựa chọn sản phẩm Việt Nam.

---

3. Dữ liệu thị trường: Việt Nam tăng thị phần xuất khẩu gạch 2024–2025

Dựa trên thống kê sơ bộ:

1) Kim ngạch xuất khẩu gạch Việt Nam tăng 18% năm 2024

Một số thị trường tăng mạnh:

• Philippines +32%

• Malaysia +21%

• Indonesia +18%

• Úc +14%

2) Lượng nhập khẩu gạch Trung Quốc vào Đông Nam Á giảm 8–12%

Nguyên nhân chính:

• Giá gạch nhập khẩu tăng

• Chi phí vận chuyển quá cao

• Một số nhà máy Trung Quốc giảm sản lượng để tuân thủ chính sách môi trường

3) Dự báo năm 2026: Việt Nam có thể chiếm 20–25% thị phần gạch Đông Nam Á

Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện tại, Việt Nam sẽ trở thành một trong ba nguồn cung lớn nhất khu vực.

---

4. Tác động tới ngành sản xuất gạch trong nước

1) Các nhà máy tăng công suất sản xuất

Nhiều doanh nghiệp tại Bình Dương, Đồng Nai, Long An đang:

• Mở rộng dây chuyền mới

• Chuyển sang sản xuất gạch porcelain và gạch granite chất lượng cao

• Đầu tư lò nung nhiệt lượng thấp để giảm chi phí

2) Giá gạch xuất khẩu ổn định hơn giá gạch nội địa

Nhờ nhu cầu nước ngoài tăng, nhiều nhà máy ưu tiên xuất khẩu một phần sản lượng, tạo sự phân hóa giữa:

• Giá bán trong nước

• Giá bán cho thị trường quốc tế

3) Doanh nghiệp trong nước chịu áp lực đổi mới

Để cạnh tranh, các nhà sản xuất phải liên tục cải tiến:

• Mẫu mã

• Công nghệ in kỹ thuật số

• Kích thước lớn như 60x120 hoặc 80x160

---

5. Ảnh hưởng tới thị trường xây dựng Việt Nam

1) Giá gạch nội địa có thể biến động nhẹ

Khi nhu cầu xuất khẩu tăng, lượng hàng dành cho thị trường trong nước có thể giảm, dẫn đến:

• Gạch trung cấp tăng 3–5%

• Một số dòng gạch cao cấp khan hàng vào mùa cao điểm

2) Xuất hiện sự cạnh tranh về chất lượng

Những doanh nghiệp không đầu tư công nghệ sẽ khó trụ vững khi thị trường yêu cầu tiêu chuẩn cao hơn.

3) Cơ hội mở rộng thị trường quốc tế

Việt Nam có khả năng trở thành trung tâm sản xuất gạch mới của Đông Nam Á nhờ:

• Chi phí sản xuất hợp lý

• Nguồn nhân lực ổn định

• Công nghệ ngày càng hiện đại

---

6. Dự báo xu hướng 2026–2030

1) Việt Nam sẽ là nguồn cung thay thế Trung Quốc ở phân khúc trung cấp

Nhờ chi phí và chất lượng ổn định.

2) Gạch porcelain Việt Nam sẽ là sản phẩm chủ lực khi xuất khẩu

Chiếm 60–70% tổng kim ngạch xuất khẩu gạch.

3) Nhiều nhà máy ngoại đầu tư vào Việt Nam

Dự báo các tập đoàn từ Hàn Quốc, Ấn Độ, Trung Đông sẽ mở thêm nhà máy tại Việt Nam trong 5 năm tới.

4) Thị trường trong nước cần kiểm soát chất lượng chặt chẽ

Để tránh tình trạng hàng giả, hàng nhái lợi dụng thương hiệu “Made in Vietnam”.

---

Kết luận

Sự dịch chuyển nguồn cung gạch từ Trung Quốc sang Việt Nam đang tạo ra cơ hội lớn cho ngành vật liệu xây dựng trong nước. Với lợi thế về chi phí, chất lượng và chính sách quốc tế thuận lợi, Việt Nam nhiều khả năng trở thành trung tâm sản xuất gạch hàng đầu khu vực trong giai đoạn 2026–2030.

Đây sẽ là một trong những xu hướng quan trọng định hình thị trường VLXD thời gian tới.